Nedavno je Apelacioni sud u Beogradu u presudi posl. br. Gž4 168/22 od 30.05.2024. godine razmatrao pitanje utvrđivanja povrede autorskog prava u slučaju kada je, u trenutku objavljivanja dela, kao autor potpisano drugo lice.

Činjenično stanje

• Tužilac je, lično, u trenutku objavljivanja fotografije na internet portalu potpisao drugog subjekta kao autora fotografije.
• Tuženi (medij) je objavljenu fotografiju preuzeo sa tog internet portala, i prilikom objave preuzete fotografije potpisao lice koje je bilo naznačeno kao autor predmetne fotografije.
• Tuženi je potpuno savesno, uz poštovanje prava na naznačenje imena koje pripada svakom autoru, naznačio upravo subjekta koji je i bio potpisan ispod predmetne fotografije, osnovano verujući da je upravo to lice autor.                                                                                                                                                                                                                                    

Nakon što je preuzeta fotografije objavljena od strane medija, lice koje tvrdi da je autor fotografije je podnelo tužbu, i to zbog navodne povrede autorskog prava, tačnije zbog okolnosti propuštanja naznačenja imena autora fotografije.

Stav suda

Prvostepeni sud je utvrdio povredu autorskog prava, bez upuštanja u ocenu navedene okolnosti. Sa druge strane, odlučujući o žalbi tuženog izdavača medija, drugostepeni sud je našao da je za utvrđivanje činjeničnog stanja ključno da se u ponovnom postupku raspravi okolnost da li je tužilac bio naznačen kao autor prilikom prvog objavljivanja fotografije, pre nego što je ona preuzeta od strane medija.

U tom slučaju, ukoliko bi se u ponovnom postupku dokazalo da ime tužioca nije bilo naznačeno prilikom te prve objave, on se ne bi mogao smatrati autorom fotografije.

U vezi sa tim, postavlja se i pitanje da li u tom slučaju dolazi do primene odredbe člana 13. Zakona o autorskom i srodnim pravima, koja se odnosi na situacije kada je autor nepoznat.

Tada zapravo dolazi do primene pretpostavka o autorstvu lica koje je delo objavilo, pa se autorom ima smatrati lice koje je delo objavilo, i u tom slučaju ne bi bilo osnova za raspravljanje o navodnoj povredi autorskog prava.

Takođe, postavlja se i pitanje ukoliko bi se naknadno utvrdilo postojanje autorskog prava tužioca na objavljenoj fotografiji, da li bi ta činjenica bila dovoljna da mu se dosudi naknada nematerijalne štete, i to bez obzira na okolnost što nije bio naznačen prilikom prvobitne objave.

Zaključak 

Eventualna naknada nematerijalne štete u opisanoj situaciji jasno otvara mogućnost zloupotrebe, budući da autor može nesaveno naznačiti drugo lice prilikom prve objave fotografije, a kasnije zahtevati naknadu štetu pozivajući se na to da je autor zapravo on, a ne naznačeno lice.

Iz tog razloga, između ostalog, sudovi bi prilikom odlučivanja u ovakvim sporovima morali da uzmu u obzir okolnost da je fotografija preuzeta i kasnije objavljena na način i sa naznačenjem autora kako je i prvobitno objavljena, odnosno potpuno savesno i uz poštovanje svih prava autora.

Ovaj članak je isključivo informativne prirode i ne predstavlja pravni savet. Ukoliko su Vam potrebne dodatne informacije, budite slobodni da nas kontaktirate.